Όπως κάθε εργαλείο έτσι και το διαδίκτυο μπορεί να είναι ωφέλιμο ή και βλαβερό ανάλογα με το πώς το χρησιμοποιείς. Πιο κάτω παρουσιάζονται δέκα πράγματα τα οποία πρέπει να έχετε υπόψη σας όταν κυκλοφορείτε στα δαιδαλώδη ψηφιακά μονοπάτια του διαδικτύου.
1. Μην συνδέεστε στο διαδίκτυο χωρίς προστασία
Πάντοτε να έχετε ενεργοποιημένο ένα ενημερωμένο anti-virus και ένα anti-spyware (αυτά είναι δύο διαφορετικά πράγματα και χρειάζονται και τα δύο). Υπάρχουν αρκετά που είναι δωρεάν και ταυτόχρονα καλά στην δουλειά τους, έτσι δεν υπάρχει δικαιολογία να μην τα χρησιμοποιείτε. Επίσης βεβαιωθείτε πως το τείχος προστασίας (firewall) του υπολογιστή σας βρίσκεται συνεχώς σε λειτουργία.
2. Χρησιμοποιείτε πάντοτε δυνατούς κωδικούς
Όχι, το ‘passw0rd’ και το ‘10031994’ δεν είναι δυνατοί κωδικοί και μπορούν να σπάσουν μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Ο κωδικός πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 χαρακτήρες, να περιέχει κεφαλαία και μικρά γράμματα, αριθμούς και ειδικούς χαρακτήρες όπως %, $, !.
Αποφύγετε τις συνηθισμένες αγγλικές λέξεις, τα ονοματεπώνυμα και τις ημερομηνίες γέννησης. Χρησιμοποιήστε την Κυπριακή διάλεκτο! Οι λέξεις της δεν υπάρχουν στα διάφορα λεξικά που χρησιμοποιούν οι χάκερς για σπάσιμο κωδικών.
Υπάρχουν πλέον προγράμματα που χρησιμοποιούν φθηνούς επεξεργαστές γραφικών για να δοκιμάσουν δισεκατομμύρια πιθανούς κωδικούς σε δευτερόλεπτα. Κωδικοί που πιο παλιά θα χρειάζονταν χιλιάδες χρόνια για να σπάσουν, τώρα πλέον μπορεί να σπάσουν μέσα σε μήνες ή και μέρες.
Επίσης καλό θα ήταν να έχετε διαφορετικούς κωδικούς για διαφορετικές υπηρεσίες. Αν χρησιμοποιείτε πολλές υπηρεσίες στο διαδίκτυο, τότε υπάρχει η πιθανότητα να ξεχάσετε τους κωδικούς σας, γι’ αυτό μπορείτε να εγκαταστήσετε το δωρεάν πρόγραμμα KeePass2, το οποίο σας βοηθά να διαχειρίζεστε με ασφάλεια όλους τους κωδικούς σας.
3. Απειλές ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
Αυτή είναι ίσως η σημαντικότερη συμβουλή σε αυτό το άρθρο: ποτέ μην πατάτε σε συνδέσμους που μπορεί να υπάρχουν μέσα σε ηλεκτρονικά μηνύματα (email), αλλά και ούτε να ανοίγετε συνημμένα αρχεία όταν ο αποστολέας του μηνύματος σας είναι άγνωστος.
Ακόμη και όταν ο αποστολέας του μηνύματος σας φαίνεται γνωστός, θα πρέπει να ελέγχετε ότι η διεύθυνση του είναι σίγουρα η σωστή. Μπορεί κάποιος να σας στείλει μήνυμα και να βάλει ως διεύθυνση μια ελαφρώς παραλλαγμένη διεύθυνση κάποιου γνωστού σας για να σας ξεγελάσει και να ανοίξετε ένα συνημμένο αρχείο που να περιέχει ιό ή να βάλει ένα σύνδεσμο που να οδηγεί σε μια κακόβουλη ιστοσελίδα.
Επίσης θα περίμενε κανείς ότι μετά από τόσα χρόνια που υπάρχει το διαδίκτυο οι άνθρωποι να μην έπεφταν πλέον θύματα σε απάτες του τύπου ‘Κάνε κλικ εδώ για να διεκδικήσεις 1.000.000 ευρώ’ ή ‘Στείλε μας τα στοιχεία σου για να σου αποστείλουμε τα 10.000.000 ευρώ που κέρδισες στο λαχείο’. Δυστυχώς όμως είναι πολλοί ακόμη αυτοί που θα απαντήσουν στέλλοντας στοιχεία τραπεζικών λογαριασμών, αριθμούς ταυτότητας και άλλα ευαίσθητα δεδομένα.
4. Ποτέ μην δίνετε τους κωδικούς σας ή άλλες ευαίσθητες πληροφορίες στον οποιοδήποτε
Καμία υπηρεσία και κανένας οργανισμός δεν πρόκειται ποτέ να σας ζητήσει τον κωδικό σας ή άλλες ευαίσθητες προσωπικές πληροφορίες μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή τηλεφώνου. Εάν σας ζητηθεί κάτι τέτοιο τότε σίγουρα κάποιος προσπαθεί να σας ξεγελάσει.
Αρκετά συχνά κάποιοι μπορεί να ποζάρουν ως η αστυνομία, το FBI, η Microsoft ή οποιοσδήποτε άλλος και να σας ζητήσουν τέτοια στοιχεία. Μην ψαρώνετε και αγνοείστε τους. Εάν έχετε αμφιβολίες, τότε επικοινωνήστε απ’ ευθείας με τους οργανισμούς αυτούς για να το εξακριβώσετε.
5. Σκεφτείτε καλά πριν δώσετε την κάρτα σας για αγορές μέσω διαδικτύου
Για διαδικτυακές αγορές θα ήταν καλύτερα να χρησιμοποιείτε υπηρεσίες όπως το PayPal, παρά να δίνετε σε κάθε ιστοσελίδα την κάρτα σας.
Σε περίπτωση που αποφασίσετε να δώσετε την κάρτα σας, τότε οπωσδήποτε η ιστοσελίδα αυτή θα πρέπει να χρησιμοποιεί ένα ασφαλές πρωτόκολλο όπως το SSL. Αυτό μπορείτε εύκολα να το διαπιστώσετε αν κοιτάξετε την διεύθυνση της ιστοσελίδας στο πάνω μέρος του περιηγητή σας. Θα πρέπει να ξεκινά με https:// και όχι με http://. Αυτό το ‘s’ στο τέλος υποδηλώνει ότι η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ εσάς και της ιστοσελίδας είναι κρυπτογραφημένη και ασφαλής.
Πέραν αυτού όμως δεν μπορείτε να γνωρίζετε αν και πως η συγκεκριμένη ιστοσελίδα αποθηκεύει τον αριθμό της κάρτας σας, όπως επίσης δεν γνωρίζετε το αν μελλοντικά θα γίνει στόχος χάκερ, οι οποίοι θα αποκτήσουν πρόσβαση σε όλα σας τα ευαίσθητα δεδομένα.
6. Προσέχετε τι μοιράζεστε στα κοινωνικά δίκτυα
Πολλά από αυτά που επιλέγουμε να μοιραστούμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνονται «αθώα», αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθούν από άλλους με σκοπό να κτίσουν το προφίλ σας, το οποίο να χρησιμοποιήσουν για να προσποιηθούν ότι είστε εσείς σε άλλα μέρη του διαδικτύου ή σε φίλους σας. Μπορεί ακόμη να χρησιμοποιηθούν για αυτό που ονομάζεται ως Κοινωνική Μηχανική (Social Engineering) για να αποκτήσουν πρόσβαση σε πολύ πιο ευαίσθητες πληροφορίες.
Να είστε επίσης σίγουροι, ότι πριν ή μετά την επόμενη συνέντευξη για κάποια δουλειά, ο υπεύθυνος για την πρόσληψη σας θα ερευνήσει διεξοδικά όλα τα κοινωνικά δίκτυα για να σας «γνωρίσει καλύτερα». Αν κάτι δεν του αρέσει, τότε πολύ απλά θα προχωρήσει με τον αμέσως επόμενο.
7. Εγκαταστήστε κάποια επιπλέον πρόσθετα (Add-ons) στον περιηγητή σας
Τα πιο κάτω πρόσθετα αυξάνουν κατά πολύ την ασφάλεια σας στο διαδίκτυο, είναι δωρεάν και μπορείτε εύκολα να τα εγκαταστήσετε στον περιηγητή που χρησιμοποιείτε.
- uBlock Origin: Μπλοκάρει όλων των ειδών διαφημίσεις που εμφανίζονται στις ιστοσελίδες που επισκέπτεστε. Κάποιες φορές οι διαφημίσεις στο διαδίκτυο μπορεί να περιέχουν κακόβουλο κώδικα που μπορεί να κάνει ζημιά στον υπολογιστή σας, αλλά και να υποκλέψει προσωπικά σας δεδομένα, όπως κωδικούς ή αριθμούς πιστωτικών καρτών. Από την άλλη όμως, αρκετές ιστοσελίδες σας προσφέρουν δωρεάν περιεχόμενο και ο μόνος τρόπος για να έχουν κάποιο εισόδημα είναι μέσω διαφημίσεων. Μπορείτε αν θέλετε να το απενεργοποιήσετε μόνο για τις ιστοσελίδες που εμπιστεύεστε. Εγκαταστήστε το uBlock Origin για Firefox, για Chrome ή για Opera.
- Privacy Badger: Μπλοκάρει ένα μεγάλο αριθμό εταιρειών και οργανισμών από το να παρακολουθούν το τι κάνετε στο διαδίκτυο. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι ιστοσελίδες μπορεί να μην εμφανίζονται κανονικά και κάποιες από τις λειτουργίες τους όπως τα σχόλια κάτω από άρθρα να μην δουλεύουν. Μπορείτε μέσω των ρυθμίσεων του να επιλέξετε τι να μπλοκάρει και τι όχι.
- HTTPS Everywhere: Αναγκάζει όλες τις ιστοσελίδες που επισκέπτεστε (αν φυσικά το υποστηρίζουν) να χρησιμοποιούν πάντοτε ένα πρωτόκολλο ασφαλείας (https), το οποίο προστατεύει την επικοινωνία σας με την συγκεκριμένη ιστοσελίδα.
8. Προσοχή όταν συνδέεστε σε δημόσια δίκτυα WiFi
Είναι ωραίο να απολαμβάνετε τον καφέ σας στην αγαπημένη σας καφετέρια και να σερφάρετε στο διαδίκτυο μέσα από το φορητό σας υπολογιστή, το tablet ή το κινητό σας, όμως καλό θα ήταν να μην κάνετε αγορές ή κάτι άλλο που θα απαιτούσε να στείλετε ευαίσθητες πληροφορίες στο διαδίκτυο.
Κάποιος που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση, μπορεί εύκολα να χρησιμοποιήσει ένα δωρεάν πρόγραμμα όπως το Wireshark, για να παρακολουθεί τα πάντα που περνούν μέσα από το δημόσιο δίκτυο (sniffing). Υπάρχουν πολλά είδη επιθέσεων που μπορούν να λάβουν χώρα σε δημόσια δίκτυα.
Αν ταξιδεύετε συχνά και πρέπει οπωσδήποτε να κάνετε χρήση δημόσιων δικτύων σε ξενοδοχεία και αεροδρόμια για πιο ευαίσθητες δραστηριότητες, τότε επιβάλλεται η χρήση μιας υπηρεσίας VPN (Virtual Private Network).
Γενικά τα VPN προσφέρουν ένα μεγάλο βαθμό ασφάλειας, αποκρύπτουν την διεύθυνση IP σας και κρυπτογραφούν όλα τα δεδομένα που αποστέλλετε στο διαδίκτυο. Με ένα VPN, ούτε καν η εταιρεία που σας παρέχει πρόσβαση στο διαδίκτυο (ISP), δεν μπορεί να γνωρίζει ποιες ιστοσελίδες επισκέπτεστε ή τι πληροφορίες αποστέλλετε. Μπορείτε να βρείτε καλά VPN σε τιμές όπως 40-50 ευρώ τον χρόνο, τα οποία σας προσφέρουν προστασία και για τους υπολογιστές, αλλά και για τα κινητά σας.
9. Υψηλές ζώνες κινδύνου
Όπως και στην πραγματική ζωή, έτσι και στο διαδίκτυο υπάρχουν περιοχές που είναι περισσότερο επικίνδυνες από κάποιες άλλες. Τα τρία είδη ιστοσελίδων που συνήθως έχουν υψηλό δείκτη κινδύνου είναι οι ιστοσελίδες με πορνογραφικό υλικό, οι ιστοσελίδες που παρέχουν πειρατικό υλικό και φυσικά οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Όταν τις επισκέπτεστε θα πρέπει να είστε διπλά προσεκτικοί απ’ ότι σε άλλες ιστοσελίδες.
10. Ουδέν κρυπτόν υπό το Διαδίκτυο
Αρκετοί έχουν την ψευδαίσθηση ότι επειδή βρίσκονται πίσω από την οθόνη του υπολογιστή τους ότι κανείς δεν μπορεί να μάθει ποιοι είναι. Έτσι συχνά βλέπουμε κάποιους να βρίζουν ασύστολα σε διάφορα φόρουμ, ή να συκοφαντούν άλλους, νομιζόμενοι ότι μπορούν να παραμείνουν ανώνυμοι.
Κάποιοι από εμάς μπορεί επίσης να έχουν ψευδαίσθηση ότι αν στείλουν ένα προσωπικό μήνυμα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ή αν ανεβάσουν κάποιες φωτογραφίες στο Facebook και ρυθμίσουν το απόρρητο τους ανάλογα, ότι είναι απόλυτα ασφαλείς και κανένας που δεν πρέπει δεν μπορεί να τα διαβάσει ή να τα δει.
Αν δεν θέλετε σε καμιά περίπτωση να δει κάποιος κάποιες από τις φωτογραφίες σας, τότε πολύ απλά να μην τις ανεβάσετε στο διαδίκτυο. Αν θέλετε να πείτε κάτι πολύ προσωπικό σε κάποιον, τότε βρείτε κάποιο άλλο μέσο επικοινωνίας.
Ένας καλός γενικός κανόνας χρήσης του διαδικτύου είναι όταν το χρησιμοποιείτε να μην κάνετε ή να πείτε κάτι που δεν θα το κάνατε μπροστά σε άλλους.
